Bài thực hành 9: Thực hành tổng hợp

A. Lý thuyết

Bài 12. THÔNG TIN ĐA PHƯƠNG TIỆN

1. Đa phương tiện là gì?

    • Đa phương tiện (multimedia) là thông tin kết hợp từ nhiều dạng thông tin và được thể hiện một cách đồng thời.

    • Sản phẩm đa phương tiện: là sản phẩm thể hiện thông tin đa phương tiện.

2. Một số ví dụ về đa phương tiện

    • Một số ví dụ về đa phương tiện khi không sử dụng máy tính:

       ◦ Khi giảng bài, thầy cô giáo vừa nói (dạng âm thanh) vừa dùng bút (phấn) viết hoặc vẽ hình lên bảng (dạng văn bản hoặc hình ảnh).

       ◦ Trong sách giáo khoa, ngoài nội dung chữ các bài học có thể còn có cả hình vẽ (hoặc ảnh) để minh hoạ.

    • Các sản phẩm đa phương tiện được tạo bằng máy tính có thể là phần mềm, tệp hoặc hệ thống các phần mềm và thiết bị, ví dụ như:

       ◦ Trang web với nhiều dạng thông tin như chữ, tranh ảnh, bản đồ, âm thanh, ảnh động, đoạn phim (video clip),...

       ◦ Bài trình chiếu với hình ảnh , tệp âm thanh, đoạn phim,… được chèn vào trang chiếu.

       ◦ Từ điển bách khoa đa phương tiện.

       ◦ Đoạn phim có nội dung quảng cáo.

       ◦ Phần mềm trò chơi.

3. Ưu điểm của đa phương tiện

    • Đa phương tiện thể hiện thông tin tốt hơn: cho phép các dạng thông tin bổ sung nội dung cho nhau. Nhờ thế thông tin có thể được hiểu một cách đầy đủ và nhanh hơn.

    • Đa phương tiện thu hút sự chú ý hơn: việc kết hợp các dạng thông tin luôn thu hút sự chú ý của con người hơn so với một dạng thông tin cơ bản.

    Ví dụ: truyện tranh sẽ sinh động, hấp dẫn hơn hẳn truyện toàn chữ về cùng một nội dung.

    • Thích hợp với việc sử dụng máy tính: có thể sử dụng chuột và các biểu tượng trực quan trên màn hình để khai thác máy tính một cách thuận tiện hơn.

    • Rất phù hợp cho việc giải trí và dạy-học.

4. Các dạng thành phần chính của đa phương tiện :

a) Văn bản.

    • Là dạng thông tin cơ bản nhất trong biểu diễn thông tin.

    • Bao gồm: các kí tự có nhiều dáng vẻ, kích thước khác nhau.

    • Nhiều phông chữ được tạo ra thể hiện trên màn hình: FontCreator, Fontographer, MetaFont,…

b) Âm thanh

    • Là thành phần rất điển hình của đa phương tiện.

    • Máy tính thể hiện được tất cả các loại âm thanh từ đơn giản đến phức tạp.

    • Âm thanh có thể được lồng ghép vào phim, đưa vào máy tính bằng micro, được ghi lại nhờ phần mềm xử lý chuyên dụng và phát lại qua loa.

    • Một số phần mềm xử lý âm thanh: Easy MP3 Recorder, Audio Sound Recorder.…

c) Ảnh tĩnh

    • Là một tranh, ảnh thể hiện cố định một nội dung nào đó.

    • Một số phần mềm tạo và xử lý ảnh: Microsoft Paint, Corel Draw, Photoshop,... để vẽ hình và tranh, ảnh.

    • Hình ảnh được lưu trong máy tính dưới nhiều dạng khác nhau như jpg, gif, psd, …

d) Ảnh động

    • Là sự kết hợp và thể hiện của nhiều ảnh tĩnh trong khoảng thời gian ngắn.

    • Nhiều ảnh tĩnh khác nhau ở một vài chi tiết được thể hiện theo thứ tự tạo thành ảnh động.

    • Ảnh động thường dùng phổ biến trong quảng cáo, thương mại và giáo dục.

    • Một số phần mềm tạo ảnh động: Movie Maker, Adobe Flash, Beneton Movie GIF,…

e) Phim

    • Là thành phần đặc biệt của đa phương tiện và được tổng hợp tất cả các dạng thông tin trình bày ở trên: chữ, ảnh tĩnh, ảnh động, âm thanh, …

    • Phim được quay bằng máy quay phim kỹ thuật số.

5. Ứng dụng của đa phương tiện (Không học)

    • Đa phương tiện có rất nhiều ứng dụng trong các lĩnh vực khác nhau của cuộc sống như:

a) Trong nhà trường

    • Giáo viên dùng hình ảnh, âm thanh để mô phỏng, minh hoạ cho bài giảng giúp học sinh hiểu rõ hơn nội dung và ghi nhớ lâu dài.

    • Sản phẩm đa phương tiện giúp học sinh có thể tự học bằng máy tính.

b) Trong khoa học

    • Các nhà khoa học dùng đa phương tiện để mô phỏng các quá trình phát triển trái đất, quá trình hình thành các vì sao, sự tác động con người đến môi trường sống.

c) Trong y học

    • Công nghệ đồ họa và đồ hoạ 3D được dùng trong máy chụp và đo cắt lớp để chuẩn đoán nhiều loại bệnh khác nhau, …

    • Dùng trong kĩ thuật mổ nội soi, khám và chữa bệnh bằng máy tính.

d) Trong thương mại

    • Công nghệ quảng cáo phát triển rất mạnh trong thời đại của Internet

e) Trong quản lí xã hội

    • Quản lí bản đồ, quản lí đường đi trong thành phố.

    • Bản đồ vệ tinh cho phép tính toán tọa độ chính xác dùng trong quân đội, an ninh, quốc phòng.

f) Trong nghệ thuật

    • Với khả năng thể hiện đồ họa đẹp mắt của máy tính, các bảo tàng nghệ thuật trực tuyến và công nghệ sản xuất phim hoạt hình hiện đang phát triển rất mạnh.

g) Trong công nghiệp giải trí

    • Trò chơi trực tuyến với môi trường đồ họa 3D đang được nhiều công ti sản xuất với quy mô rất lớn, thu hút một lượng đông đảo người dùng trên toàn thế giới.

B. Trắc nghiệm

Câu 1: Hãy chọn câu trả lời đúng trong các câu sau:

A. Ảnh động bao gồm một số ảnh tĩnh ghép lại và thể hiện theo thứ tự thời gian trên màn hình

B. Phim được quay bằng máy ảnh kĩ thuật số không là một dạng ảnh động

C. Ảnh động là ảnh chụp lại một cảnh hoạt động của con người hoặc các sự vật

D. Khi hiển thị ảnh động trên màn hình máy tính ta sẽ không nhìn thấy hình chuyển động

Câu 2:: Phần mềm máy tính nào dưới đây là ví dụ về sản phẩm đa phương tiện:

A. Phần mềm đồ họa

B. Phần mềm trình chiếu

C. Phần mềm trò chơi

D. Phần mềm xử lý ảnh

Câu 3:Hãy chọn câu trả lời sai. Đa phương tiện có những ưu điểm và hạn chế nào sau:

A. Thu hút sự chú ý hơn, vì sự kết hợp các dạng thông tin luôn thu hút sự chú ý của con người hơn so với chỉ một dạng thông tin cơ bản.

B. Không thích hợp với việc sử dụng máy tính, mà chỉ thích hợp cho tivi, máy chiếu phim, máy nghe nhạc

C. Rất phù hợp cho giải trí, nâng cao hiệu quả dạy và học

D. Thể hiện thông tin tốt hơn

Câu 4: Các dạng thành phần chính của sản phẩm đa phương tiện:

A. Văn bản

B. Âm thanh

C. Phim

D. Tất cả ý trên

Câu 5: Hãy chọn câu trả lời sai trong các câu sau:

A. Ảnh động bao gồm một số ảnh tĩnh ghép lại và thể hiện theo thứ tự thời gian trên màn hình

B. Phim được quay bằng máy ảnh kĩ thuật số cũng là một dạng ảnh động

C. Ảnh động là ảnh chụp lại một cảnh hoạt động của con người hoặc các sự vật

D. Khi hiển thị ảnh động trên màn hình máy tính ta sẽ nhìn thấy hình chuyển động

Câu 6: Hãy chọn câu trả lời sai. Ưu điểm của ảnh động là:

A. Thu hút sự chú ý của người xem

B. Khó thiết kế

C. Giúp mô tả chuyển động khó diễn đạt băng lời và truyền đạt thông tin hiệu quả

D. Phù hợp để quảng cáo trên Internet

Câu 7: Hãy chọn câu đúng. Các sản phẩm đa phương tiện được tạo bằng máy tính có thể là phần mềm, tập tin, hoặc hệ thống các phần mềm và thiết bị như:

A. Trang web

B. Bài trình chiếu

C. Từ điển bách khoa đa phương tiện

D. Tất cả ý trên

Câu 8: : Hãy chọn câu trả lời sai. Một số phần mềm chuyện dụng để tạo ra font chữ:

A. FontCreator

B. Fonttographer

C. Metafont

D. Audio Sound Recorder

Câu 9: Hãy chọn câu sai trong các câu dưới đây:

A. Đa phương tiện (multimedia) được hiểu như là thông tin kết hợp từ nhiều dạng thông tin và được thể hiện một cách đồng thời

B. Sản phẩm đa phương tiện là sản phẩm được tạo bằng máy tính và phần mềm máy tính

C. Ảnh động là một tranh, ảnh thể hiện cố định một nội dung

D. Phim là thành phần đặc biệt của đa phương tiện, tổng hợp tất cả các dạng thông tin

Câu 10: Ưu điểm của ảnh động là:

A. Thu hút sự chú ý của người xem

B. Dễ thiết kế

C. Phù hợp để quảng cáo trên Internet

D. Tất cả ý trên

Bài 13. Phần mềm ghi âm và xử lí âm thanh Audacity

A. Nội dung ghi bài (chỉ cần vẽ các hình đơn giản, ghi các bước thực hiện hay lệnh)

1. Bắt đầu với Audacity

a) Khởi động

    • Để khởi động phần mềm em nháy đúp chuột lên biểu tượng , giao diện màn hình chính:

b) Mở tệp âm thanh và nghe nhạc

    • Thực hiện lệnh File → Open, sau đó chọn một tệp MP3 trên máy tính.

    • Muốn nghe nhạc em nháy nút hoặc nhấn phím Space.

c) Thu âm thanh trực tiếp từ máy tính

    • Thao tác thu trực tiếp trên phần mềm rất đơn giản (Chú ý nối micro với máy tính và bật micro ở trạng thái sẵn sàng thu âm).

    • Nhấn chuột vào nút để bắt đầu thu âm.

    • Nháy chuột vào nút để kết thúc thu âm.

2. Làm việc với tệp *.aup (Audacity Projiect File)

    • Sản phẩm cuối cùng của phần mềm Audacity là các tệp âm thanh có dạng như: WAV, MP3, WMA… Tuy nhiên trong quá trình làm việc, chỉnh lí, thiết kế chúng ta sẽ làm việc với các tệp *.aup. Đây là tệp dự án chính của phần mềm Audacity.

    • File → New: Lệnh tạo một tệp aup mới.

    • File → Open: Lệnh mở tệp aup đã có trên máy tính.

    • File → Save project hoặc Save Project As: Lệnh ghi tệp aup.

    • File → Close: Đóng tệp.

3. Cấu trúc tệp dự án âm thanh

    • Tệp dự án âm thanh chứa các âm thanh gốc dùng để tạo thành tệp đích theo yêu cầu.

    • Sau khi tạo ra tệp dự án âm thanh, công việc đầu tiên cần làm là thu âm trực tiếp hoặc thêm các tệp âm thanh có sẵn vào phần mềm.

    • Thao tác thêm một tệp âm thanh có sẵn.

    • Chọn lệnh File → Import → Audio → Chọn tệp âm thanh.

    • Mỗi âm thanh gốc khi đưa vào dự án được thể hiện trên một rãnh (tracks) âm thanh. Như vậy mỗi dự án âm thanh sẽ bao gồm một hay nhiều rãnh âm thanh.

4. Chỉnh sửa âm thanh mức đơn giản

a) Nghe lại một đoạn âm thanh

    • Dùng chuột đánh dấu một đoạn trên rãnh, nhấn phím space hoặc nháy chuột vào nút

    • Muốn dừng lại thì nháy nút

b) Làm to, nhỏ âm lượng hoặc tắt âm thanh của từng rãnh:

    • Kéo thả con trượt sang phải, trái để tăng hoặc giảm âm lượng.

    • Nháy chuột vào nút lệnh Mute để tắt âm thanh của rãnh hiện thời.

    • Nháy chuột vào nút Solo để tắt âm thanh tất cả các rãnh khác trừ rãnh hiện thời.

c) Thao tác đánh dấu một đoạn âm thanh:

    • Chọn công cụ .

    • Kéo thả chuột từ vị trí đầu đến vị trí cuối.

    • Nếu trong khi kéo thả chúng ta di chuyển chuột qua nhiều rãnh thì sẽ đánh dấu trên nhiều rãnh.

d) Thao tác xóa, cắt, dán đoạn âm thanh:

    • Xóa : Đánh dấu đoạn âm thanh cầm xóa rồi nhấn phím Delete.

    • Cắt, sao chép:

    • Bước 1: Đánh dấu đoạn âm thanh muốn cắt hoặc sao chép.

    • Bước 2: Nhấn phím Ctrl + C (sao chép), hoặc Ctrl + X (Cắt).

    • Bước 3: Nháy chuột tại vị trí muốn chuyển đến.

    • Bước 4: Nhấn tổ hợp phím Ctrl + V.

5. Chỉnh sửa, ghép nối âm thanh nâng cao

a) Khái niệm clip trên rãnh âm thanh:

    • Một đoạn âm thanh gốc liền mạch được tách thành nhiều đoạn âm thanh rời, mỗi đoạn âm thanh rời được gọi là clip âm thanh.

b) Tạo, tách rãnh âm thanh thành các clip. Nối clip âm thanh

    • Tách rãnh tại một vị trí thành hai clip.

       ◦ Sử dụng công cụ chọn , Nháy chuột chọn vị trí trên rãnh muốn tách, sau đó thực hiện lệnh: Edit → Clip Boundaries → Split (Ctrl + I).

    • Nối hai clip liền nhau trên rãnh:

       ◦ Cách 1: Khi 2 clip nằm sát nhau trên rãnh, dùng chuột nháy vào vạch giữa chúng để nối lại.

       ◦ Cách 2: Sử dụng công cụ chọn, đánh dấu đoạn âm thanh chứa vị trí tách, sau đó thực hiện lệnh: Edit → Clip Boundaries → Join (Ctrl + J).

c) Di chuyển clip dọc theo thời gian:

    • Nháy chuột chọn công cụ dọc theo chiều ngang (Không được chồng lên nhau).

d) Chuyển đổi clip sang rãnh khác:

    • Kéo thả clip đi sang khoảng trống của rãnh khác.

6. Xuất kết quả tệp âm thanh

    • File → Export Audio, cửa sổ ghi tệp xuất hiện.

    • Lựa chọn tên tệp kết quả và kiểu, dạng tệp âm thanh, sau đo nháy nút Save.

B. Trắc nghiệm

Câu 1: Để khởi động phần mềm Audicity ta thực hiện:

A. Nháy chuột phải vào biểu tượng Audicity trên màn hình nền

B. Nháy đúp chuột trái vào biểu tượng Audicity trên màn hình nền

C. Chọn Start → Program file → Audicity

D. Cả B và C

Câu 2:Thao tác chỉnh sửa âm thanh đơn giản bằng phần mềm Audicity:

A. Nghe lại, đánh dấu một đoạn âm thanh

B. Làm to, nhỏ âm lượng hoặc tắt âm thanh của từng rãnh

C. xóa, cắt, dán đoạn âm thanh

D. Tất cả các đáp án trên

Câu 3: Trình tự cắt, sao chép âm thanh là

1- Đánh dấu đoạn âm thanh muốn cắt hoặc sao chép.

2- Nhấn tổ hợp phím Ctrl + V.

3 - Nháy chuột tại vị trí muốn chuyển đến.

4- Nhấn phím Ctrl + C (sao chép), hoặc Ctrl + X (Cắt).

A. 1 – 4 – 3 -2

B. 1- 3 -2 – 4

C. 3 – 4 – 1 – 2

D. 2 – 3 – 1- 4

Câu 4:: Để nối hai clip liền nhau ta thực hiện:

A. Dùng chuột nháy vào vạch giữa chúng để nối lại khi 2 clip nằm sát nhau trên rãnh.

B. Sử dụng công cụ chọn, đánh dấu đoạn âm thanh chứa vị trí tách, sau đó thực hiện lệnh: Edit → Clip Boundaries → Join (Ctrl + J).

C. Dùng chuột nháy vào 2 clip rồi kéo lại gần nhau.

D. Cả A và B

Câu 5: Để xuất kết quả âm thanh ta chọn:

A. File → Export Audio

B. File → Import Audio

C. File → Save

D. Tất cả đáp án trên đều sai

Câu 6: Để tách rãnh âm thanh tại một vị trí thành hai clip ta thực hiện:

A. Sử dụng công cụ Split trên thanh công cụ.

B. Nháy chuột chọn vị trí trên rãnh muốn tách, sau đó thực hiện lệnh: Edit → Clip Boundaries → Split.

C. Nháy chuột chọn vị trí trên rãnh muốn tách, sau đó nhấn tổ hợp (Ctrl + I).

D. Tất cả đáp án trên

Câu 7: Để chuyển đổi clip sang rãnh khác ta thực hiện:

A. Kéo thả clip chồng lên clip của rãnh khác.

B. Kéo thả clip đi sang khoảng trống của rãnh khác.

C. Cả A và B đều đúng

D. Cả A và B đều sai

Câu 8: Để mở tệp aup đã có trên máy tính ta thực hiện:

A. File → Open

B. File → Close

C. File → New

D. File → Save project

Câu 9: Mỗi dự án âm thanh gồm:

A. Một rãnh âm thanh

B. Nhiều rãnh âm thanh

C. Hai rãnh âm thanh

D. Cả A và B

Câu 10: Trong quá trình làm việc, chỉnh lí, thiết kế với phần mềm Audacity thì làm việc với tệp âm thanh có dạng:

A. .WAV

B. .MP3

C. .WMA

D. .AUP